Κυριακή 16 Ιανουαρίου 2022

Το χιόνι των Αγράφων - Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης (Κίχλη, 2021)

 


Είναι που έχεις μιλήσει γι΄ αυτά, εδώ και πολλά χρόνια με παλιούς που τους πρόλαβες ζωντανούς.

Μετράγανε τα λόγια τους όταν αφηγούνταν. Έβλεπες να υγραίνονται τα μάτια και να κοιτάζουν οι κόρες των ματιών τους πέρα. Που έζησαν στο πετσί τους την φρίκη, το άδικο, την προδοσία.

Σου έχει πει και ο παππούς σου για τις πέντε φορές που τους έκαψαν το σπίτι.

Τις τρεις ο Εθνικός Στρατός, τις δύο ο Δημοκρατικός. Και για τις δύο άδειες που έκρυβε, την μία στην τραγιάσκα και την άλλη στο παπούτσι. Για να περνάει με τον γάϊδαρο από τα μπλόκα των φαντάρων και των ανταρτών, μπας και καταφέρει να βρει κανένα ξύλο να ζεσταθεί η οικογένεια.

Και για τα αδέρφια του σου είχε πει. Τον μεγάλο που αυτοκτόνησε με χειροβομβίδα για να μην τον συλλάβει ο Εθνικός Στρατός και τον μικρό που ήταν φαντάρος νεοσύλλεκτος και τον σκότωσαν οι αντάρτες στην Καρδίτσα. Και τον μεσαίο που δεν άντεξε τον πόνο και κλείστηκε στον εαυτό του.

Και τον πατέρα του, τον προπάππου σου,  που τον έσφαξαν ο Μάϋδες την ώρα που συνόδευε το κοπάδι με τα ζωντανά, επειδή κάποιος τον κατηγόρησε πως έδινε γάλα και πρόβατα στους αντάρτες. Και είχε μείνει όρθιος στον βράχο ουρλιάζοντας «Δεν πέφτω ρε πούστηδες! Δεν πέφτω!!!.». Και δεν έπεσε…

Είναι και που έχεις ρίξει και μια-δυο κλεφτές ματιές στο ημερολόγιο που έπεισες την μάνα σου να γράφει τις ιστορίες της από τα παλιά, όσες έζησε σαν παιδί εκείνες τις ζοφερές ημέρες. Και σου γδέρνει την ψυχή. Με τα ανορθόγραφα γράμματά της και τις παλιακές εκφράσεις και λέξεις. Και όταν σου λέει πως κάθε φορά που γράφει, κλαίει και δεν μπορεί πια…

Αυτά κουβαλάς μέσα σου. Αυτά φουσκώνουν κάθε φορά που ανεβαίνεις στο χωριό και γυρνάς το βλέμμα στα βουνά. Ίσως γι΄αυτό είναι πολλές οι φορές που αναδιπλώνεσαι μέσα σου. Και δεν μιλάς πολύ. Δεν σηκώνεις και πολλά. Και αδιαφορείς που ίσως κάποιοι το μετράνε ως λανθάνοντα ελιτισμό και αποστασιοποίηση λόγω φόβου. Δεν βρίσκεις κανένα νόημα στο να εξηγείς στον καθένα πως τελικά, είναι η ασυναίσθητη αντίδρασή σου από σεβασμό για όλα αυτά που έτυχε να είναι ρίζα σου. Για ανθρώπους και ιστορίες.

Γι’ αυτό και ξέρεις, πως ετούτο το βιβλίο, είχε πολύ σκάψιμο. Πολύ.

Και ακόμη μεγαλύτερο το μάγκωμα ψυχής.

Και για τον συγγραφέα και για τους αναγνώστες.

Που η λογοτεχνία μπλέκει με την βιωμένη Ιστορία.

Και που είναι πολλοί οι άδικα χαμένοι που δεν δικαιώθηκαν ποτέ και κανείς δεν μίλησε γι’ αυτούς.

Άνθρωποι, ψυχές, που πέρασαν σαν αερικά από ετούτο τον τόπο, ή σαν καθάρματα που κατέστρεψαν ζωές.

Συνεισφορά στην Ιστορική Μνήμη ετούτο το βιβλίο.